Naziv enzim prvi je uveo Fridrich Wilhelm Kuehne 1878 g. da bi oznacio kataliticki aktivne tvari koje su se prije nazivale fermenti. Naziv je izveo od grckih rijeci en = u i zime = dizano tijesto. Enzimi spadaju u proteine (prirodni polipeptidni lanci nastali spajanjem velikog broja aminokiserlina preko amidnih (peptidnih) veza) koji kataliziraju gotovo sve biokemijske reakcije u nasem tijelu. Te makromolekule posjeduju izvanrednu specificnost, kako za tip reakcija koje kataliziraju, tako i za vrstu supstrata promjenu kojeg pospjesuju. Buduci da se radi o prirodnim molekulama, ta specificnost je razvijena evolucijski. Povecanje brzina reakcija je vrlo veliko, pa se biokemijske reakcije za koje bi u kemijskom laboratoriju trebali sati ili dani odvijaju trenutno i kvantitativno. Nazivi enzima se obicno tvore tako da se korjenu naziva koji govori o njegovom djelovanju dodaje nastavak -aza. Tako npr. oksidoreduktaza katalizira oksidacijsko-redukcijske reakcije. Kataliticko djelovanje enzima se zasniva na privremenom povezivanju (stvaranju kompleksa) sa supstratom (tvari koja sudjeluje u reakciji koju enzimi kataliziraju). Kompleks enzim-supstrat povezan je obicno van der Waalsovim, elektrostatskim ili vodikovim vezama, a rjetko jacim kovalentnim vezama, sto omogucava lagano razdvajanje po zavrsetku reakcije. Do spajanja enzima i supstrata dolazi na aktivnom mjestu enzima koje posjeduje pogodne atome i oblik (konfiguraciju) koje omogucuje spajanje samo sa odredjenim tipom supstrata. Specificnost pristajanja enzim-supstrat opisuje se mehanizmom kljuca i brave. Interakcije su trodimenzionalne, a posljedica je vrlo velika specificnost tako da je cesto jedan enantiomer supstrata bioloski aktivan, a drugi nije.

Odgovorio: Goran Stefanic stefanic@rudjer.irb.hr

Enzimi ( prije su se nazivali fermentima ) su katalizatori bioloskog porijekla, koloidne prirode, po kemijskoj strukturi su jednostavni ili slozeni proteini ( polipeptidi ), koji omogucuju tok i odigravanje biokemijskih procesa u organizmu ( disanje, pretvorbu i prenosenje energije izmedju zivih sustava, sinteza razlicitih makromolekula i stanicnih komponenata... ). Poznato je i opisano oko 2000 razlicitih enzima, svaki od njih moze katalizirati specificnu reakciju. Enzimi djeluju vrlo specificno, tj. oni reagiraju s tocno odredjenim produktom metabolizma. Supstratima nazivamo spojeve koji se kemijski mijenjaju djelovanjem enzima. Mnogi su enzimi iskljucivo proteini i nazivaju se jednostavni enzimi, dok enzimi koji sadrze neproteinske skupine nazivaju se konjugirani enzimi. Proteinski se dio naziva apoenzim, a neproteinski dio kofaktor ( koenzim). Zajedno, apoenzim i kofaktor tvore potpun enzim-holoenzim. Kada je kofaktor metalni ion - npr. Mg, Zn, Fe, Cu... govori se o aktivatoru. Kada je kofaktor mala organska molekula koja se laganomodstranjuje, ona se naziva koenzim. Mnogi koenzimi potjecu od vitamina iz hrane. Opsirnije podatke o enzimima mozes saznati iz slijedece literature : S.Durakovic, Prehrambena mikrobiologija, str.146 D.WmMartin, P.A.Mayes, V.W.Rodwell, D.K.Granner, Harperov pregled biohemije, str.85 L.Stryer, Biokemija str.89